Wat is trauma?
Het woord trauma komt uit het Grieks en betekent letterlijk verwonding of kwetsuur.
Een trauma ontstaat als een gebeurtenis te moeilijk, te pijnlijk is om te verdragen. Als een gebeurtenis aanvoelt als een aanslag op je leven, je ‘zijn’. Dit kan zowel fysiek als psychisch zijn. Getraumatiseerd zijn betekent gevangen zitten in ‘overleven’.
Trauma is vaak onzichtbaar en kan niet ‘objectief’ gemeten/vastgesteld worden. Traumatische pijn wordt bijgevolg vaak gebanaliseerd of diep weggestopt. Traumatische pijn alleen moeten dragen maakt existentieel eenzaam.
Niet de gebeurtenis, maar de impact staat centraal
Het is niet de gebeurtenis (de feiten) die traumatiseert, maar de ervaring: de manier waarop de gebeurtenis door je zenuwstelsel wordt ontvangen, ervaren en verwerkt. Het gaat om de langdurige impact ervan op neurobiologisch, psychisch en sociaal niveau.
“Trauma is niet wat je overkomt, het is wat binnenin je gebeurt als resultaat van wat jou is overkomen.” – Trauma-expert Gabor Maté
Soorten trauma
- Acuut trauma (eenmalig)
Acuut trauma kan ontstaan ten gevolge van een eenmalige, aanwijsbare gebeurtenis (meestal in de volwassen leeftijd). Dit is het soort trauma dat we allemaal ‘erkennen’ als trauma: (seksueel) geweld, een overval, inbraak , ongeval, … dat je is overkomen. - Complex trauma (chronisch)
Van complex trauma is sprake als er geen veilige hechting heeft kunnen plaatsvinden en je ontwikkeling in het gedrang kwam. De confrontatie met (emotionele) verwaarlozing, mishandeling, misbruik (fysiek, emotioneel, psychisch, seksueel), … laat diepe sporen. - Intergenerationeel trauma
Als trauma niet wordt geheeld, wordt het (onbewust) doorgegeven aan de volgende generatie.
Als je als ouder zelf complex trauma hebt meegemaakt en dit wordt niet geheeld, is de kans groot dat je je eigen kwetsuren doorgeeft via de opvoeding aan je kind(eren).
Mensen erven de traumatische ervaringen van hun overgrootouders, grootouders en ouders. Deze worden veelal stilzwijgend doorgegeven, tot als iemand dit een halt toe roept.
Symptomen trauma
Onverwerkte levenservaringen kunnen zich uiten in volgende signalen:
- stress
- overmatig piekeren
- overprikkeling
- onrust
- slaapproblemen
- prikkelbaarheid
- woede-uitbarstingen
- angst- en paniekaanvallen
- vermijdingsgedrag
- overmatig emotioneel reageren
- je onveilig voelen in jezelf, in contact met de ander en de wereld
- permanent wantrouwende/vijandige houding ten opzichte van de wereld
- overspoelende herinneringen, flashbacks, nachtmerries
- depressief gevoel
- algemeen ongelukkig gevoel
- verlies van levenslust en energie
- verlies van toekomstperspectief
- dissociatieve reacties
- roekeloos of zelfdestructief gedrag (automutilatie, verslavingen, eetstoornissen)
- onvermogen om positieve gevoelens te ervaren
- gevoelens van leegte, eenzaamheid, hopeloosheid, schuld en/of schaamte
- permanent gevoel ‘anders te zijn’ (vervreemding)
- verminderde concentratie
- negatief denken
- weinig zelfvertrouwen, onzekerheid
- onvoldoende zelfzorg
- relationele problemen
- sociale isolatie
- moeite met grenzen aangeven
- lichamelijke klachten zonder medische oorzaak (fybromyalgie, CVS, …)
Traumaheling
Heling betekent je lichaam, je gevoelens en je gedachten bevrijden van oude, traumatische spanningen.
Traumaverwerking verloopt in verschillende fasen: stabilisatie, verwerking en integratie.
In de stabilisatiefase ligt de focus op psycho-educatie, zelfzorg en emotieregulatietechnieken. Daarna volgt traumaverwerking aan de hand van allerlei interventies (brainspotting, imaginaire rescripting, innerlijk kindwerk, prolonged exposure, …). De integratiefase ten slotte brengt nieuwe inzichten en hoop. Je zal merken dat je jezelf kan transformeren en (opnieuw) voluit kan leven.